Odleżyny

    Odleżyny to zmiany występujące na obszarach skóry powstałe na skutek długotrwałego ucisku na skórę. Schorzenie dotyczy głównie osób unieruchomionych przez dłuższy czas na łóżku. Zmiany te występują przeważnie w okolicy kości krzyżowej, guzów kulszowych, krętarzy, kostek, pięt, łopatek i części grzbietowej pleców i uszu. Głównie na skutek niedokrwienia w pierwszej kolejności pojawiają się owrzodzenia, później stopniowo dziura w skórze i głębszych tkankach. Zapobiec może tu w znacznym stopniu masaż przeprowadzony kilka razy w ciągu doby i nacieranie, oklepywanie. Masaż powinien być delikatny, wykonany wewnętrzną stroną dłoni (palce powinny być złączone). Nie wolno wykonywać silnych nacisków na skórę. Odleżyny najczęściej powstają u osób obłożnie chorych (np. w zaawansowanym stadium nowotworowym lub stanach powypadkowych wymagających unieruchomienia w opatrunkach gipsowych). Odleżynom należy zapobiegać poprzez oklepywanie ciała i smarowanie maściami p/odleżynowymi, zapewnić choremu materaca zmiennociśnieniowy, trzeba przestrzegać zmiany pozycji ciała chorego, tym sposobem musi być dostępne dojście do łóżka chorego z każdej strony.

Codziennie myć ciało chorego i dokładnie osuszać, zwłaszcza miejsca narażone na ucisk, zmieniać bieliznę (stosować bawełnianą, nie syntetyczną), unikać u leżącego wilgotnej i mokrej bielizny. Nie dopuszczać do skaleczeń ciała chorego, prześcieradło powinno być naciągnięte, by ewentualne zagięcia, nawarstwienia materiału nie spowodowały odcisków na skórze.

Chorzy z odleżynami powinni spożywać dużo białka, witamin i soli mineralnych. Należy zapewnić im dietę wysokobiałkową (1,5 - 2,0 białka na 1 kg masy ciała), witaminy (szczególnie A i C) oraz sole mineralne (głównie cynku, żelaza i miedzi). Koniecznie unikać pokarmów zalegających w żołądku czy wzdymających. Zapobiegać zaparciom, stosując odpowiednią dietę lub środki regulujące opróżnianie, podawać jak najwięcej płynów do picia by nie doszło do odwodnienia.

W handlu dostępne są poduszki pneumatyczne zapobiegające nadmiernemu naciskowi na tkanki i materace zmiennociśnieniowe. W aptekach można nabyć różne opatrunki i maści zapobiegające odleżynom i leczące odleżyny.
Jednym z najczęściej stosowanych preparatów leczniczych jest maść z nagietka. W aptekach mamy dostęp do preparatów różnych producentów. Można przygotować też taką maść domowym sposobem: dwie garście świeżych kwiatów z nagietka podgrzewać przez 2 minuty na małym ogniu w 1/2 szklanki oleju. Następnego dnia całość należy znów podgrzać i po ostygnięciu przecedzić przez gęste sitko lub gazę do słoiczków albo małych buteleczek. Zmienione miejsca chorobowe smarować kilka razy dziennie.
Nagietek znajduje zastosowanie w przypadkach trudno gojących się ran, oparzeniach, odmrożeniach i wykwitach skórnych.